Çoğumuzun evinde düşündüğümüzden daha fazla kullanmadığımız elektronik alet var. Kitaplığınıza, dolaplarınıza, eski kutularınıza şöyle bir bakın ve elektrik kablosu ya da pil ile çalışan kullanmadığınız şeylerin miktarı sizi şaşırtabilir.
2014 Global e-Atık İzleme Raporu’na göre Türkiye ürettiği 503 bin ton elektronik atık ile 17. sırada yer alıyor. Ancak bu rakamın son yıllarda daha da arttığı düşünülmekte.
Bu kadar elektronik atık gerçekten fazla ama bu aynı zamanda sizin evinizin bir altın madeni olduğunu da gösteriyor.
Elektronik atık deyince genelde aklımıza daha büyük şeyler gelse de, cep telefonunuzdan kumandanıza, ütüden hesap makinenize kadar bir çok şey bu kategoriye giriyor. Bu atıklar genellikle birinin işine yarar denilip başkasına verilse de aslında burada büyük bir geri dönüşüm olanağı var.
Tüm bu ürünler içerisinde demirden altına, bakırdan gümüşe, kurşundan palladyuma kadar bir çok maden içermekte. Özellikle yüksek iletkenliği ve yavaş bozunma süresi yüzünden tercih edilen altın, elektronik atıklarda yüksek miktarda bulunmakta.
Bu rakam o kadar yüksek ki yeni bir araştırma artık geri dönüşümden elde edilen altının, madencilik ile çıkarılan altından daha ucuza mal edilebileceğini belirtiyor.
Çin’den Tsinghua Üniversitesi and Avustralya’dan Macquarie Üniversitesi’nden uzmanların yaptığı araştırmalar, geri dönüşüm merkezlerinin özellikle altın madenini madencilik şirketlerine göre 13 kat daha ucuza çıkarabildiğini gösteriyor.
Burada geri dönüşüm sektörüne devlet yardımları önemli bir rol oynasa da, madencilik sektörünün aldığı devlet yardımları da bir o kadar fazla.
Bunun nedeninin arkasında ise miktarlar yatıyor. Altın madenleri 1 ton toprağın içinde 5 ile 6 gram altın çıkarabilirken, geri dönüşüm merkezleri 1 ton elektronik atıktan 350 gram altını geri kazanabiliyor.
Altının aynı zamanda bir güzel özelliği de nereden geldiğine bakılmaksızın yeniden işlenebilmesi. Elektronik atıklardan gelen altın sistemde hiç bir zorluk yaratmıyor. Ama en büyük zorluk bu e-atıkların sisteme girmesi.
Türkiye’de üretilen 500 bin tonun üzerindeki e-atığın sadece 28 tonu geri dönüştürülmüş. Bu rakam neredeyse %5’e eşit. Maalesef toplumda bu atıkların geri dönüştürülebildiği ve ekonomiye yarar sağlayabileceği konusunda yeterli bir bilinç yok ama bu konuda çalışanlar var.
İkincisi büyük sorun ise bı atıkların yol açtığı çevresel problemler. Elektronik atıkların uygun şekilde geri dönüştürülmemesi kurşun, cıva, brom ve krom gibi zehirli materyallerin salınımına, insan ve doğa sağlığının zarar görmesine sebep oluyor.
Örneğin 1 floresanın içerisinde bulunan cıva 30 bin litre suyu kullanılamaz hale getiriyor. Bir çay kaşığının 70’te 1’i civa bile 80 bin m²’lik göldeki suyu kirletip yaşayan balıkların yenmesini engelliyor. 80 bin m² ise Topkapı Sarayı’nın kapladığı alana eşit.
Bu yüzden elektronik atıkların geri dönüştürülmesi içerisinde çok büyük bir potansiyeli barındırıyor.
Reklam
Ne Yapılabilir?
Bunun için iki proje göze çarpıyor. Birincisi Atıklar Orman Olsun Projesi. Projenin amacı atık elektrikli ve elektronik eşyaları çöpe atılmadan toplayıp geri dönüşüm zincirine aktarmak ve bu atıkların geri dönüşümünden elde edilecek geliri kullanılarak proje bitiminde Orman Bölge Müdürlükleri desteği ile seçilen büyük bir alanda Hatıra Ormanı oluşturmak.
Projeye bireylerden şirketlere kadar geniş bir grup katılabiliyor ama şu an sadece, İstanbul, Tekirdağ, Ankara, Edirne, Kocaeli ve Kırklareli’nden atık kabul ediliyor.
Atıkları geri kazandırmak için https://atiklarormanolsun.com/ sizin bölgenizin üstüne tıklayıp formu doldurmanız yeterli.
İkinci güzel proje ise Bir Dileğim Var Derneği. Kızını 2002 yılında lösemi hastalığa kaybeden oyuncu Alper Türedi Exitcom ile beraber çalışarak hem lösemi hastaları için hem de çevre için çok güzel bir proje geliştirmiş.
Dernek cep telefonu, laptop, tablet gibi çalışmayan veya kullanmadıkları elektronik eşyalarını derneğe bağışlamarak ger dönüşümden elde edilecek gelirle bir konukevi inşaa etmeyi planlıyor.
Bu projeye katılmak isteyenler kendilerine en yakın kargo şirketine giderek, isim-telefon ve e-posta adreslerinin yazılı olduğu bir zarfın içinde “Bir Dileğim Var Derneği/Exitcom Recycling Tesisleri Çepni Mahallesi, Suadiye Bağdat Caddesi No:40 41170 Kartepe/Kocaeli” adresine ulaştırabilirler.
Daha fazla bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.
One Comment