ABD hükümeti tarafından cep telefonunun kullanımı üzerinde yapılan araştırmalar, cep telefonu kaynaklı radyasyonun erkek farelerde kalp kanserine yol açtığa dair “kesin kanıtlar” buldu. Ama bu testler oldukça eski yöntemler kullanmakta.
ABD Ulusal Toksikoloji Programı (NTP) tarafından yapılan araştırmalar, cep telefonlarından kaynaklı radyasyonun, erkek farelerde beyin ve böbrek üstü bezlerinde kansere yol açtığına dair “belirgin kanıtlara”, kalp kanserine yol açtığa dair ise “kesin kanıtlara” ulaştı.*
Yapılan testler Mart ayından beridir ağır akademik hakem denetiminden geçiyordu. Bunun nedenlerinden biri ise hayvanlar üzerinde yapılan bu testlerin, insanların cep telefonu kullanımını tam anlamı ile yansıtamaması.
Fareler 4 kat daha fazla radyasyona maruz kaldı
Testlerde kullanılan farelerin maruz kaldığı radyasyon seviyeleri, insanların maruz kaldığı seviyelerden çok daha yüksek. Öyle ki, farelerin maruz kaldığı en yüksek iyonizan olmayan radyasyon seviyesi insanların maruz kaldığından 4 kat daha yüksek.
NTP bu seviyelerin “nadiren” oluştuğunu kabul etse de, radyo dalgalarının oluşturduğu radyasyon ile erkek farelerdeki tümörlerin birbirine bağlı olduğunu savunuyor.
Testin bir ilginç sonucu da, dişi farelerde tümör oluşmuş olsa da, uzmanların bu durumun radyasyondan oluşup oluşmadığı hakkında emin olamaması.
İyonize olmayan radyasyon nedir?
Bir çok araştırmada olduğu gibi bu araştırma da, insanların cep telefonu kullanımını yansıtamadığı için cep telefonu ile kanser arasındaki bağı açıklamada yetersiz kalmakta. Zira, cep telefonlarının yaydığı iyonize olmayan radyasyon, röntgen ya da nükleer enerji tarafından yayılan iyonize radyasyondan oldukça farklı.
İyonize radyasyonun yüksek dozlarda kansere yol açtığına dair kesin kanıtlar olsa da, şimdiye kadar yapılan araştırmalar iyonize olmayan radyasyonun kimyasal bağları kıracak derecede enerjiye sahip olduğu konusunda hemfikir.
Bu cep telefonlarının DNA’ya zarar veremeyeceği ve kansere yol açan mutasyonlara yol açamayacağı anlamına geliyor. Ama NTP tarafından yapılan bu araştırma bu sonuçları sorguluyor.
Test yöntemleri teknolojinin çok gerisinde
Bununla beraber, NTP tarafından yapılan testler 2G bağlantı hızına göre yapılmış. 1990’larda gelişen bu teknoloji 900 megahertz radyo frekansına sahip. Yeni teknolojiler ise daha yüksek frekans hızına sahip ve bu frekanslarda radyo dalgaları vücuda daha zor nüfuz etmekte.
Şu an pazarda bulunan cep telefonlarının çoğu 5G’ye hazır olsa da, en fazla kullanılan teknoloji 3G ve 4G olarak belirtiliyor. Hatta ABD’de çoğu servis sağlayıcı 2G frekansını kapatmış durumda.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Ömer Fatih Sayan’ın yaptığı açıklamaya göre Türkiye’de de 2G 2026’ya kadar kapatılmış olacak.
Fareler üzerinden yapılan testler hem etik değil, hem de yanlış sonuçlar vermekte
Buna ek olarak, çoğu araştırma artık hayvanları test objesi olarak kullanmayı bırakmış durumda. Hayvanlar üzerinde insanların eğlence ve iletişim amaçlı kullandığı bir teknolojiyi test etmek hem etik değil, hem de oldukça kibirli bir durum.
Ayrıca, hayvanlar üzerinden yapılan testlerin kesin kanıtlara ulaşmada da oldukça başarısız olduğu giderek ortaya çıkmakta. Bu yüzden, son zamanlarda uygulanan testler, in vitro adı verilen, yapay ortamda hazırlanmış doku örnekleri üzerinde yapılıyor.
Örnek olarak, fareler üzerinden cam lifleri ve kanserin bağı üzerine yapılan bir araştırma kesin bir bağ bulamazken, in vitro test yöntemi ile yapılan testler, cam liflerinin kanser yapıcı olduğu yönünde sonuçlara ulaşılmıştı.
Bir sonraki adım ne olacak?
ABD’de yapılan testler, insanlar üzerinde risk oluşumuna karar veren Amerikan Gıda ve İlaç Departmanı’na yönlendirilecek. Buradan ise nasıl bir sonuç çıkacağı pazara yön verecek.
Bununla beraber uzmanlar, şimdilik alınması gereken önlemlerin oldukça basit olduğuna dikkat çekiyor: Cep telefonlarınız size yakınken uyumayın ve mikrofonlu kulaklıklar ile telefonda konuşun.
Kaynak Quartz, WebTekno, Neavs
